psy ratownicze

Profilaktyka zaginięć dzieci – bezpieczeństwo zaczyna się w domu

Zagrożenie zaginięciem dzieci pojawia się najczęściej wtedy, gdy są one pozostawione same sobie – w domu, na podwórku, w przestrzeni publicznej lub w internecie. To my – dorośli – mamy obowiązek zapewnić najmłodszym bezpieczeństwo i nauczyć ich odpowiednich zachowań.

Skala i statystyka zaginięć może być dla nas abstrakcyjna, dopóki nie dotknie nas tragedia – są to liczby, które „nas nie dotyczą”. Warto się jednak pochylić nad tym tematem, bo właśnie zaginięć dzieci odnotowuje się około 2 tysiące rocznie, a około 100 ze zgłoszonych co roku zaginionych dzieci i nastolatków znika bez śladu…

Przyczyny zaginięć są różne, w zależności od wieku dziecka. W przypadku kilkulatków najczęstszą przyczyną zaginięć jest niedostateczna opieka oraz porwania rodzicielskie, natomiast u nastolatków – ucieczki z domu, często wynikające z problemów rodzinnych, szkolnych, braku akceptacji, konfliktów czy rozwodów.

Kierując się latami doświadczeń w zakresie poszukiwań osób zaginionych – wynikających z praktyki GPR OSP Wołczkowo, szkoleń ze służbami mającymi w swoim statucie poszukiwanie osób zaginionych, statystyk policyjnych, wiedzy z zakresu analizy zachowań osób zaginionych i taktyk poszukiwań, znajomości dostępnych procedur, metod i narzędzi poszukiwawczych – wiemy, jak bardzo ważna jest profilaktyka.

Przestrzegając poniższych zasad znacząco zmniejszamy ryzyko zaginięcia, zwiększamy bezpieczeństwo swoje i swoich najbliższych, a ponadto umożliwiamy szybszą reakcję służb ratowniczych, kiedy pojawi się potrzeba.

Profilaktyka i bezpieczeństwo dzieci do 10. roku życia:

Nigdy nie zostawiaj bez opieki dziecka do 7. roku życia. Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem dzieci do 7. roku życia nie powinny przebywać same w domu ani na zewnątrz – nawet w znanym otoczeniu.

Dzieci do 10. roku życia w drodze do szkoły, na podwórku, same w domu – nawet jeśli uważamy, że potrafią sobie poradzić, przygotować posiłek, znają zasady bezpieczeństwa, potrafią korzystać z telefonu – w sytuacjach kryzysowych mogą nie wiedzieć, jak się zachować, a także mogą nie rozpoznać zagrożenia.
Naucz dziecko podstawowych informacji, danych osobowych:

Dla młodszych dzieci warto przygotować opaskę z danymi kontaktowymi (imię dziecka, numer telefonu opiekuna), szczególnie podczas spacerów w miejscach publicznych, na plaży czy podczas imprez masowych.
- imię i nazwisko,
- imiona rodziców,
- adres zamieszkania,
- numer telefonu do rodziców/opiekunów,
- alarmowy numer telefonu 112.

Wprowadź hasło bezpieczeństwa. W sytuacji awaryjnej – np. gdy dziecko ma zostać odebrane ze szkoły, placówki lub zajęć przez inną niż zazwyczaj osobę, podwiezione gdziekolwiek, bo (rzekomo) rodzic o to prosił – można umówić się na specjalne hasło znane tylko rodzinie. Jeśli taka osoba nie potrafi go podać, może to oznaczać realne zagrożenie. Rolą rodzica jest przygotowanie dziecka na taką sytuację i nauczenie go reakcji: głośno krzyczeć „Nie znam tej osoby, a ona chciała mnie zabrać!”, uciekać w miejsce, gdzie jest dużo ludzi (np. sklep), poinformować osobę dorosłą, zadzwonić na 112 itp.

Dzieci starsze (powyżej 10. roku życia, nastolatki 13–19 lat):

W tej grupie wiekowej występuje duże zróżnicowanie dojrzałości emocjonalnej, społecznej i poziomu wykształcenia. Dlatego wszelkie zasady należy dostosowywać do możliwości odbioru informacji przez dziecko.

Między 10. a 19. rokiem życia przyczyny zaginięć są różne: dzieci młodsze częściej padają ofiarą przestępstw lub porwań rodzicielskich, starsze częściej decydują się na ucieczkę z domu. Należy pamiętać, że w ostatnich latach odnotowano zaskakująco dużo prób samobójczych, a nawet samobójstw już w wieku 12 lat. Dlatego przez cały okres dorastania kluczowa jest edukacja, rozmowa i wsparcie.

1. Ustal jasne granice i bezpieczny obszar zabawy:

wyznacz teren, w którym dziecko może się bawić (np. ogród, plac zabaw, tylko wewnątrz ogrodzenia),
wprowadź jasne zasady: „nie wychodź poza plac zabaw”, „nie przechodź przez ulicę”, „jeśli chcesz zmienić miejsce zabawy, powiedz mi, gdzie będziesz”,
ustal godzinę powrotu i informuj o zmianach planów.

2. Naucz dziecko podstawowych informacji (jak wyżej przy młodszych dzieciach).

3. Wprowadź hasło bezpieczeństwa (jak wyżej).

4. Zadbaj o bezpieczną drogę do szkoły:

wybierz i przećwicz trasę, sprawdź niebezpieczne punkty,
przypominaj zasady ruchu drogowego,
ucz, że nie należy zmieniać trasy bez zgody opiekuna,
powtarzaj zasady reagowania na zagrożenia: odmowa propozycji podwiezienia od obcej osoby, odmowa „pomocy w szukaniu pieska” i poinformowanie dorosłych, zgłoszenie potrzeby pomocy dorosłym lub pod 112, zgłoszenie zaczepiania przez obcą osobę dorosłym.

5. Rozwijaj umiejętność reagowania w trudnych sytuacjach:

Dziecko powinno wiedzieć, że:

zawsze należy informować rodziców, dokąd i z kim wychodzi,
nie rozmawia się z obcymi i nie wsiada do ich samochodu,
w sytuacji zagrożenia należy krzyczeć, uciekać, zwrócić uwagę otoczenia, szukać pomocy u dorosłych, powiadomić rodziców lub policję,
nigdy nie należy korzystać z autostopu, nawet z „miłą” osobą.

6. Zadbaj o zasady bezpieczeństwa w przestrzeni publicznej:

opiekun ma obowiązek pilnowania dziecka,
ubieraj dziecko w jaskrawe, kontrastowe lub odblaskowe ubrania,
można stosować opaski z danymi kontaktowymi lub GPS,
naucz dziecko, by w razie zgubienia zostało w miejscu – to ułatwia szybkie odnalezienie.

7. Jeśli dziecko się zgubi – działaj natychmiast:

nie czekaj! 24 godziny to mit – powiadom służby natychmiast (112, najbliższy komisariat),
przeszukaj okolicę, pytaj świadków, skorzystaj z pomocy ochrony/obsługi,
zgłoś zaginięcie w sklepie, na plaży, w galerii – często funkcjonuje system komunikacji wewnętrznej,
sprawdź najbliższą okolicę – dzieci często ukrywają się bardzo blisko.